در دو مورد، کنفرانس عمومی یونسکو قطعنامهی ویژهای را در رابطه با اسپرانتو تصویب نموده است. قطعنامهی چهارمین کنفرانس عمومی (مونته ویدئو ۱۹۵۴) حاصل تلاشی چندین ساله با هماهنگی سازمان جهانی اسپرانتو بهویژه عضو هیأت رئیسه آن پروفسور Ivo Lapenna بود. قطعنامه گرامیداشت صدمین سال تولد اسپرانتو، که در بیست و سومین کنفرانس عمومی (سوفیا ۱۹۸۵) تصویب شد، ثمرهی همکاری سی ساله و تماسهای خوب هیأتهای نمایندگی چندین ملیت بود. این دو قطعنامه با هم، پذیرش ارزشمندی اسپرانتو را تشکیل میدهد، که توسط این سازمان جهانی مهم صادرشده است. هرچند در سال ۱۹۹۳ کنفرانس عمومی مجدداً درباره اسپرانتو به بحث پرداخت، اما قطعنامهیپیشنهادی ایتالیا به حد نصاب نرسید و بهعنوان سندِ کاری باقی ماند.
کنفرانس عمومی یونسکو
IV.1.4.422 کنفرانس عمومی پس از بحث دربارهی گزارش دبیرکل دربارهی درخواست جهانی برای حمایت از اسپرانتو:
IV.1.4.4221 نتایج حاصله از بهکارگیری اسپرانتو در زمینه تبادلات تفاهمآمیز بینالمللی و برای نزدیک کردن مردم جهان به یکدیگر را موردتوجه قرار میدهد،
IV.1.4.4222 تأیید میکند که این نتایج با اهداف و آرمانهای یونسکو همخوانی دارد.
IV.1.4.4223 یادآوری میکند که بسیاری از دولتهای عضو آمادگی خود را برای اجرا یا پذیرش آموزش اسپرانتو در مدارس یا مؤسسات آموزش عالی اعلام نمودهاند، و از این دولتهای عضو میخواهد که دبیرکل را در جریان نتایج حاصله در این زمینه قرار دهند.
IV.1.4.4224 به دبیرکل مأموریت داده میشود تا پیشرفت حاصل از بهکارگیری اسپرانتو را در زمینه علوم، آموزش و فرهنگ پیگیری نموده، و با این هدف با سازمان جهانی اسپرانتو در زمینههای مشترک مربوط به هردو سازمان همکاری نماید.
کنفرانس عمومی یونسکو، مونته ویدئو، ۱۹۵۴
جشن صدمین سال اسپرانتو
کنفرانس عمومی،
با در نظر گرفتن اینکه در نشست سال ۱۹۵۴، که در مونته ویدئو برگزار گردید، توسط قطعنامهی IV.1.4.422-4224 نتایج حاصله از زبان بینالمللی اسپرانتو در زمینه تبادلات تفاهمآمیز دوجانبه میان مردم جهان را موردتوجه قرار داد و تأیید نمود که این نتایج با اهداف و آرمانهای یونسکو همخوانی دارند،
با یادآوری اینکه اسپرانتو در طی این فاصله زمانی پیشرفت قابلتوجهی بهعنوان ابزار تفاهم بین مردم و فرهنگ کشورهای گوناگون داشته، و در اغلب مناطق جهان و اغلب فعالیتهای انسانی توسعه یافته است.
با تشخیص قابلیتهای عظیمی، که اسپرانتو برای تفاهم بینالمللی و ارتباطات بین مردم با ملیتهای مختلف عرضه میدارد،
با تأکید بر مشارکت بسیار مهم جنبش اسپرانتو، و بهویژه سازمان جهانی اسپرانتو، در پیشبرد آگاهیها درباره فعالیتهای یونسکو و همچنین همکاری در این فعالیتها، آگاه از این واقعیت که در سال ۱۹۸۷ صدمین سال حیات اسپرانتو جشن گرفته خواهد شد.
۱- به جنبش اسپرانتو به خاطر صدمین سالگردش تبریک میگوید.
۲- از دبیرکل میخواهد که بهدقت تکامل اسپرانتو را بهعنوان ابزاری برای بهبود تقاهم بین ملتها و فرهنگهای مختلف دنبال نماید.
۳- از دولتهای عضو دعوت مینماید صدمین سالگرد اسپرانتو را با برگزاری گردهماییها، صدور بیانیهها، چاپ تمبرهای ویژه، و موارد مشابه گرامی داشته، و تشکیل گروه تحقیقاتی درباره مشکل زبان و درباره اسپرانتو را در مدارس و مؤسسات آموزش عالی خود ترغیب نمایند.
۴- به سازمانهای غیردولتی توصیه مینماید در جشن صدمین سال اسپرانتو شرکت نموده، و امکان بهکارگیری اسپرانتو بهعنوان ابزاری برای گسترش هرگونه اطلاعات بین اعضای خود، و نیز اطلاع رسانی درباره فعالیتهای یونسکو، را بررسی نمایند.
کنفرانس عمومی یونسکو، سوفیا، ۱۹۸۵